ارزیابی عملکرد تشکل‌های آب‌بران از دیدگاه اعضاء: مورد مطالعه اتحادیه تشکل‌های آب‌بران کانال اردیبهشت درودزن فارس

به منظور افزایش بازدهی آب کشاورزی و استفاده بهینه از مقدار آب مصرفی در بخش کشاورزی، امروزه راهکار مدیریت مشارکتی آبیاری از طریق شکل‌گیری تشکل‌های آب‌بران به منظور درگیر نمودن بهره‌برداران در مدیریت آب، پیشنهاد گردیده است. تشکل‌های آب‌بران به عنوان یکی از راهکارهای مناسب و کارآمد در جهت افزایش مشارکت بهره‌برداران در مدیریت آب کشاورزی، بسیار مورد توجه است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی سازه‌های مؤثر بر نگرش اعضاء اتحادیه تشکل‌های آب‌بران نسبت به عملکرد تشکل در محدوده کانال اردیبهشت درودزن در استان فارس به روش کمّی و با استفاده از فن پیمایش و ابزار سنجش پرسشنامه انجام گرفته است. برای تعیین روایی صوری، پرسشنامه در اختیار افراد صاحب‌نظر قرار گرفت و براساس نظرات آنان اصلاحات لازم اعمال شد. برای تعیین پایایی، مطالعه راهنما بر روی 30 نفر از بهره‌برداران خارج از نمونه آماری انجام گرفت و  با استفاده از نرم‌افزار SPSSضرایب آلفا در آزمون کرونباخ آلفا برای مقیاس‌های تحقیق بین0/72 تا 0/87 به دست آمد. آزمودنی‌های این پژوهش با استفاده از جدول تعیین تعداد و حجم نمونه آماری کرجسی و مورگان شامل 245 نفر از اعضاء اتحادیه تشکل‌های آب‌بران بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده از بین جامعه آماری پژوهش انتخاب شدند. یافته‌های پژوهش نشان داد که از بین چهار دسته سازه‌های فردی- نگرشی، اجتماعی، زراعی- موقعیتی و اقتصادی، متغیرهای سن، سطح تحصیلات، اندازه خانوار، نگرش نسبت به سازمان آب و شرکت بهره‌برداری، نگرش نسبت به وجود روابط عادلانه در تشکل، وضعیت تأهل، مسئولیت اعضاء در تشکل، میزان آگاهی فرد در مورد اهداف، حدود اختیارات و مسئولیت‌های تشکل، میزان مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی، میزان مشارکت در فعالیت‌های تشکل، میزان استفاده از کانال‌های ارتباطی و منابع اطلاعاتی آب و آبیاری، رعایت اصول اخلاقی در بین اعضاء، نوع تشکل و درآمد اعضاء، رابطه معنی‌داری با نگرش نسبت به عملکرد تشکل داشته‌اند. ضمناً نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که در مورد نگرش نسبت به عملکرد تشکل، شش متغیر نگرش نسبت به سازمان آب و شرکت بهره‌برداری، میزان استفاده از آب کانال، میزان مشارکت در فعالیت‌های تشکل، سطح زیرکشت محصولات شتوی، سطح تحصیلات و میزان درآمد 7/69 درصد از تغییرات آن را تبیین کردند. در ادامه، با توجه به یافته‌های پژوهش، پیشنهادهایی به منظور بهبود نگرش اعضاء نسبت به عملکرد تشکل ارائه شده است.